Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin neden olduğu zorluklara ve küresel enerji piyasası bozulmasına yanıt olarak Avrupa Komisyonu, Rus fosil yakıt ithalatını aşamalı olarak sonlandırmak için REPowerEU Planını uygulamaya koymuştur.
Mayıs 2022’de başlatılan REPowerEU, AB’nin enerji tasarrufu yapmasına, enerji kaynaklarını çeşitlendirmesine ve temiz enerji üretmesine olanak tanıyacak özelliklere sahiptir.
2024’ün başlarında, Avrupa Komisyonu, Biyoyakıtlar için Birlik Veritabanını (UDB) Uyumunu yayınladı ve Revize Edilmiş Yenilenebilir Enerji Direktifini güncelleyerek, biyoyakıt sektörünü en son düzenlemeler ve sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda düzenlemeyi ve geliştirmeyi amaçladı. Avrupa Komisyonu’nun “Biyoyatıklar” hususuna ilişkin ciddi yasal düzenlemeler yaratmasının öncü nedeni Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve bu işgalden kaynaklanan enerji piyasasındaki sıkıntı ve kesintileri bir nevi ortadan kaldırabilmekti.
Bu noktada, Avrupa Komisyonu Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden kaynaklı küresel enerji piyasasının bozulmasına ilişkin REPowerEU planını oluşturdu.
Peki, REPowerEU planı tam olarak neyi amaçlamaktadır?
“REPowerEU Planı’nın hedefleri arasında; “Enerji tasarrufunun artırılması” “Vatandaşların enerji tüketim davranışlarını değiştirmelerinin teşvik edilmesi”, “Enerji tasarrufuna mali destek verilmesi” “Alternatif enerji sistemlerine düşük KDV imkânı sağlanması”, “Yenilenebilir yatırımların hızlandırılması ve desteklenmesi”, “Güneş Enerjili sistemlerin (örneğin çatı güneş paneli) yeni konutlar için 2029 yılına kadar kullanılmasının zorunlu kılınması” “Ulaşımda enerji tasarrufuna ve verimliliğine öncelik verilmesi” v.b. yer almaktadır.
REPowerEU Planındaki önlemler, enerji tasarrufu, enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve evlerde, endüstride ve elektrik üretiminde fosil yakıtların yerini alacak yenilenebilir enerjinin hızlandırılmış dağıtımı yoluyla bu hedefe yanıt verebilecektir.
AB’nin son yıllarda hedeflediği “yeşil dönüşüm” sürecinin en önemli ayağını oluşturacağı düşünülen “REPowerEU” planı ile birlikte Avrupa Komisyonu’nun konuya ilişkin ileride çok sayıda tüzük, yönerge veya yönetmelik gibi yasal düzenlemeler ile karşımıza çıkacağı görülmektedir. Diğer yandan, Avrupa Komisyonu 10 Haziran 2010 tarihinde AB’ye ithal edilenleri de içerecek şekilde tüm biyoyakıt çeşitlerine ilişkin onay planları oluşturulması amacıyla sanayiyi, hükümetleri ve STK’ları destekleme kararı da almıştır.
Yeşil dönüşüm, Avrupa için ekonomik büyümeyi, güvenliği ve iklim eylemini güçlendirecektir. Kurtarma ve Dayanıklılık Tesisi (RRF), REPowerEU Planının merkezinde yer alan ve sınır ötesi ve ulusal altyapının yanı sıra enerji projeleri ve reformlarının koordineli planlanmasını ve finansmanını destekleyen bir yapıdır. Avrupa Komisyonu, RRF Yönetmeliğinde, halihazırda RRP’lerde bulunan çok sayıda ilgili reform ve yatırıma ek olarak, özel REPowerEU bölümlerini Üye Devletlerin mevcut kurtarma ve dayanıklılık planlarına (RRP’ler) entegre etmek için hedefli değişiklikler yapmayı hedeflemektedir.
Özellikle, enerji tasarrufu, mevcut enerji krizini ele almanın ve faturaları azaltmanın en hızlı ve en ucuz yoludur. Komisyon, Avrupa Yeşil Mutabakat mevzuatının “Fit for 55” paketi kapsamındaki bağlayıcı Enerji Verimliliği Hedefi’nin %9’dan %13’e çıkarılması da dahil olmak üzere uzun vadeli enerji verimliliği önlemlerini geliştirmeyi önermektedir. Bu nedenle Komisyon bugün ayrıca gaz ve petrol talebini %5 oranında azaltabilecek kısa vadeli davranış değişikliklerini ayrıntılarıyla açıklayan ve Üye Devletleri haneleri ve endüstriyi hedef alan belirli iletişim kampanyaları başlatmaya teşvik eden bir “AB Enerji Tasarrufu İletişimi” yayınlamıştır.
Elektrik üretimi, endüstri, binalar ve ulaşımda yenilenebilir enerjinin büyük ölçekte artırılması ve hızlandırılması bağımsızlığımızı hızlandıracak, yeşil dönüşüme ivme kazandıracak ve zamanla fiyatları düşürecektir. Komisyon, “Fit for 55 paketi” kapsamında yenilenebilir enerji için 2030 hedefini %40’tan %45’e çıkarmayı öneriyor.
Bütün bu gelişmeler ışığında ülkemiz açısında da konu değerlendirildiğinde gelişmekte olan ve her geçen gün enerji talebi artan Ülkemizin enerji talebinin yaklaşık % 72’sini ithal kaynaklardan karşılandığı, bunun yanı sıra, elektrik enerjisinin % 70’i çevre kirliliğine yol açan fosil yakıtlardan elde edildiği görülmektedir.
Ülkemiz iklim ve tarım gücü ile “biyoyakıtlar” için önemli bir potansiyele sahiptir. Özellikle yenilebilir enerji kaynaklarının arttırılması hedefine yönelik ülkemizin bu alanda yetişmiş nitelikli insan gücüne de ihtiyacı olacaktır.
Yararlanılan Kaynaklar
Mehmet, Can, SEZGİN, “AVRUPA KOMİSYONUNDAN RUS ENERJİ BAĞIMLILIĞINI KIRMA PLANI: REPOWEREU”, Bilgi Notu; ikvden_repowereu_bilgi_notu.pdf
Derya, DAĞDELEN; “Küresel Biyoyakıt Politikalarının Ab Ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, AB Uzmanlık Tezi, Ankara, 2015.
https://fortesmedia.com/future-of-biofuels-2024,4,en,2,1,104.html#details
https://www.abyesilmutabakati.com/yesil-mutabakat/repowereu-ab-enerji-tasarrufu-plani/
https://www.ikv.org.tr/images/files/ikvden_repowereu_bilgi_notu.pdf
https://www.isoyesilblog.com/avrupadan-yesil-gecisi-hizlandiracak-yeni-plan/